Laatst heb ik nog kort hierover een toelichting mogen geven tijdens een interbestuurlijke sessie: eDelivery. Wat is het nu eigenlijk? Hoe is eDelivery ontstaan? En voor welke toepassingen biedt eDelivery uitkomst? Zoals de titel van deze blog al weggeeft, eDelivery is onderdeel van de Europese Digital Building Blocks.
Hebt u een uitdaging waarbij de inzet van eDelivery een uitkomst kan bieden? Kom in contact via
De Europese Digital Building Blocks
De Europese Commissie heeft relatief snel het transformerend potentieel van digitale technologieën gezien. Het heeft de toepasbaarheid van digitalisering op waarde geschat als het gaat om het stimuleren economische groei, het verbeteren van de publieke dienstverlening en het verhogen van de kwaliteit van leven voor haar burgers.
Als onderdeel van haar strategie om een Digitale Interne Markt (Digital Single Market, DSM) te creëren heeft de Europese Commissie een reeks Digitale Bouwstenen ontwikkeld, de Europese Digital Building Blocks.
Deze Digital Building Blocks zijn gestandaardiseerde, herbruikbare componenten die zijn ontworpen om grensoverschrijdende digitale interacties tussen overheidsinstanties, bedrijven en burgers te faciliteren. Ze streven ernaar interoperabiliteit, beveiliging en efficiëntie in digitale diensten te waarborgen, waardoor de bredere doelstellingen van economische integratie en digitale samenhang van de EU worden ondersteund.
Op deze manier moeten de European Building Blocks bijdragen aan het doel van de Europese digitaliseringsstrategie, om de digitale grenzen binnen de Interne Markt weg te nemen en een omgeving te creëren waar digitale diensten en producten vrij over het continent kunnen stromen. De DSM-strategie, aangenomen in mei 2015, is gebaseerd op drie pijlers:
- het verbeteren van de toegang tot digitale goederen en diensten,
- het creëren van een omgeving waarin digitale netwerken en diensten kunnen gedijen, en
- het maximaliseren van het groeipotentieel van de Europese digitale economie.
De Europese Digital Building Blocks omvatten verschillende essentiële gebieden, waarbij elke bouwsteen specifieke uitdagingen en vereisten adresseert. Om naadloze digitale interacties binnen de EU te bevorderen wordt met het beschikbaar stellen van onderstaande Digital Building Blocks gestandaardiseerde oplossingen geboden:
- elektronische identificatie (eID),
- elektronische handtekening (eSignature),
- elektronische facturatie (eInvoicing),
- elektronisch archiveren (eArchiving),
- officiële documenten en gegevens veilig uitwisselen op verzoek van burgers en bedrijven (Once Only Technical System)
- de Context Broker en elektronische gegevensuitwisseling (eDelivery).
De inspanningen vanuit Europese Commissie
Connecting Europe Facility Programma (2014-2020)
In 2014 heeft de Europese Commissie het Connecting Europe Facility programma (CEF) opgezet. Dit programma was tevens een belangrijk EU-financieringsinstrument om groei, banen en concurrentievermogen te bevorderen door gerichte investeringen in infrastructuur op Europees niveau. Het ondersteunt de ontwikkeling van hoogwaardige, duurzame en efficiënt verbonden trans-Europese netwerken op het gebied van transport, energie en digitale diensten. CEF-investeringen vullen de ontbrekende schakels in de energie-, transport- en digitale ruggengraat van Europa. Dit zijn dan ook de drie pilaren binnen het CEF programma.
CEF Digital richt zich op de adoptie en hergebruik van Digital Building Blocks in openbare en particuliere projecten en diensten op continentale schaal. Deze Digital Building Blocks maken het gemakkelijker om complexe digitale diensten en IT-systemen in heel Europa met elkaar te verbinden en ondersteunen zo de dubbele groene en digitale transities van de EU.
Digital Europe Programma (2021-2027)
Het Digital Europe Programme (DIGITAL) is een nieuw EU-financieringsprogramma dat zich richt op het brengen van digitale technologie naar bedrijven, burgers en overheidsinstanties. Het heeft als doel de digitale transformatie van overheidsinstanties in heel Europa te versnellen en hen te helpen hun vaardigheden te verbeteren. Verder streeft het naar het vergemakkelijken van interoperabiliteit als een essentiële factor voor Europa’s digitale autonomie, en het bevorderen van het gebruik van interoperabele grensoverschrijdende en sectoroverschrijdende openbare diensten in overeenstemming met de regelgeving.
DIGITAL biedt financiering in vijf sleutelgebieden: supercomputing, kunstmatige intelligentie, cybersecurity, geavanceerde digitale vaardigheden en het waarborgen van breed gebruik van digitale technologieën in de economie en de samenleving, inclusief de bouwstenen.
Met een gepland totaalbudget van €7,5 miljard (in huidige prijzen), wil DIGITAL het economisch herstel versnellen en de digitale transformatie van de Europese samenleving en economie vormgeven, met voordelen voor iedereen, maar in het bijzonder voor kleine en middelgrote ondernemingen.
Het mogelijk maken van gegevensuitwisseling tussen Lidstaten
Van de bovengenoemde Building Blocks speelt eDelivery een cruciale rol bij het mogelijk maken van een veilige en betrouwbare uitwisseling van gegevens over grenzen heen.
De eDelivery bouwsteen is ontworpen om de veilige en efficiënte overdracht van elektronische documenten en gegevens tussen overheidsinstanties, bedrijven en burgers in de EU te ondersteunen. Deze component is essentieel voor het functioneren van veel grensoverschrijdende diensten en vormt de basis voor het realiseren van de digitale ambities van de EU.
Het Belang van eDelivery De eDelivery bouwsteen adresseert verschillende fundamentele uitdagingen in het digitale landschap:
- Interoperabiliteit: eDelivery zorgt ervoor dat verschillende IT-systemen in lidstaten naadloos met elkaar kunnen communiceren. Dit is cruciaal voor de integratie van digitale diensten in de EU.
- Veiligheid: Het biedt een veilige infrastructuur voor de uitwisseling van gevoelige informatie, waarbij de gegevens worden beschermd tegen ongeautoriseerde toegang en de vertrouwelijkheid, integriteit en authenticiteit van de overgedragen informatie worden gewaarborgd.
- Efficiëntie: Door de manier waarop elektronische gegevens en documenten worden uitgewisseld te standaardiseren, vermindert eDelivery de administratieve last, versnelt processen en verlaagt de kosten voor overheidsinstanties en bedrijven.
- Wettelijke Compliance: Het helpt ervoor te zorgen dat elektronische uitwisselingen voldoen aan de EU-regelgeving en -normen, waardoor juridische zekerheid wordt geboden en het vertrouwen in digitale transacties wordt bevorderd.
Achtergrond van eDelivery
De eDelivery-bouwsteen is voortgekomen uit de noodzaak om veilige, betrouwbare en efficiënte elektronische gegevensuitwisseling binnen de EU te faciliteren. Voordat eDelivery werd geïntroduceerd, kampte grensoverschrijdende elektronische communicatie met tal van uitdagingen, waaronder verschillen in nationale regelgeving, uiteenlopende beveiligingsnormen en interoperabiliteitsproblemen. Deze uitdagingen belemmerden de naadloze uitwisseling van informatie en zorgden voor knelpunten en inefficiënties in zowel de publieke als de private sector.
De Europese Commissie erkende deze problemen en startte het eDelivery-project onder het Connecting Europe Facility (CEF)-programma. Het doel was om een gestandaardiseerde oplossing te ontwikkelen die deze barrières kon overwinnen en een robuust kader kon bieden voor elektronische gegevensuitwisseling. De eDelivery-bouwsteen is ontworpen om meerdere communicatiemodellen te ondersteunen, waarbij flexibiliteit en aanpasbaarheid aan verschillende gebruiksgevallen en vereisten worden gegarandeerd.
Technische Architectuur van eDelivery
De technische architectuur van eDelivery is ontworpen om modulair en schaalbaar te zijn, waardoor deze kan worden aangepast aan verschillende contexten en vereisten. In de kern maakt eDelivery gebruik van het AS4-protocol, een profiel van de ebXML Messaging Services (ebMS) standaard. AS4 is een B2B-standaard die veilige en betrouwbare berichtenuitwisseling mogelijk maakt, waardoor het goed geschikt is voor de eisen van eDelivery.
Toegangspunten (AP’s)
Toegangspunten fungeren als gateways voor de veilige verzending en ontvangst van elektronische gegevens. Elk toegangspunt is verantwoordelijk voor het zorgen dat berichten veilig, betrouwbaar en in overeenstemming met het AS4-protocol worden afgeleverd. Het gebruik van digitale handtekeningen en encryptie zorgt ervoor dat de gegevens tijdens de verzending worden beschermd, wat zorgt voor end-to-end beveiliging.
Toegangspunten behandelen ook de routering van berichten, waardoor wordt gegarandeerd dat ze de juiste ontvanger bereiken. Dit wordt bereikt door het gebruik van unieke identificatoren en metadata, die informatie verschaffen over de afzender, ontvanger en het type gegevens dat wordt verzonden.
Service Metadata Publishers (SMP’s)
Service Metadata Publishers slaan metadata op en beheren deze over de deelnemers in het eDelivery-netwerk. Deze metadata omvat informatie over de mogelijkheden en eindpunten van elke deelnemer, zoals de typen berichten die ze kunnen verwerken en de beveiligingsprotocollen die ze ondersteunen. Wanneer een afzender een bericht moet afleveren, raadpleegt deze de SMP om de benodigde metadata te verkrijgen, waardoor wordt gegarandeerd dat het bericht correct wordt gerouteerd.
Het gebruik van SMP’s verbetert de flexibiliteit en schaalbaarheid van het eDelivery-netwerk, waardoor het een breed scala aan deelnemers en gebruiksscenario’s kan ondersteunen. Door de metadatabeheer te scheiden van de daadwerkelijke berichtenuitwisseling, kan eDelivery dynamische en complexe communicatiescenario’s ondersteunen.
Implementatie van eDelivery
Het implementeren van eDelivery omvat verschillende sleutelstappen, waarbij elk zorgvuldige planning en uitvoering vereist.
Het opzetten van Toegangspunten
Organisaties moeten eerst hun Toegangspunten opzetten, ervoor zorgend dat ze voldoen aan het AS4-protocol en andere relevante standaarden. Dit omvat doorgaans het selecteren en configureren van softwareoplossingen die de nodige berichten- en beveiligingsfuncties ondersteunen. Open-source oplossingen, zoals het CEF eDelivery AS4-profiel, bieden een kosteneffectieve optie voor organisaties die eDelivery willen implementeren.
Registreren bij Service Metadata Publishers
Zodra de Toegangspunten zijn opgezet, moeten organisaties hun eindpunten en mogelijkheden registreren bij een SMP. Dit omvat het verstrekken van gedetailleerde informatie over hun services, inclusief de typen berichten die ze kunnen verwerken en hun beveiligingseisen. Deze metadata wordt vervolgens gepubliceerd in de SMP, waardoor andere deelnemers in het netwerk de organisatie kunnen ontdekken en ermee kunnen communiceren.
Zorgen voor Compliance
Het voldoen aan EU-regelgeving, zoals de eIDAS-verordening, is een cruciaal aspect van eDelivery-implementatie. Organisaties moeten ervoor zorgen dat hun systemen en processen voldoen aan de vereiste beveiligings- en interoperabiliteitsnormen. Dit kan het uitvoeren van regelmatige audits, het implementeren van robuuste beveiligingsmaatregelen en het op de hoogte blijven van regelgevende wijzigingen omvatten.
Gebruiksscenario’s van eDelivery
De bouwsteen eDelivery wordt gebruikt in verschillende domeinen en sectoren, waarbij het een veilige en betrouwbare elektronische communicatie faciliteert in een breed scala aan toepassingen.
Publieke Administratie
In de publieke administratie wordt eDelivery gebruikt om grensoverschrijdende communicatie en samenwerking tussen overheidsinstanties te stroomlijnen. Zo maakt het bijvoorbeeld de veilige uitwisseling van documenten met betrekking tot overheidsopdrachten, juridische procedures en sociale zekerheid mogelijk. Dit verbetert de efficiëntie en transparantie in de publieke dienstverlening, waardoor administratieve overhead wordt verminderd en processen worden versneld.
Gezondheidszorg
In de gezondheidszorg ondersteunt eDelivery de veilige uitwisseling van medische dossiers en patiëntinformatie over grenzen heen. Dit is vooral belangrijk voor het waarborgen van continuïteit van zorg voor patiënten die behandeling ontvangen in verschillende lidstaten. Door de naadloze overdracht van medische gegevens te vergemakkelijken, draagt eDelivery bij aan een verbetering van de uitkomsten voor patiënten en verbetert het de algehele efficiëntie van de gezondheidszorg.
Onderwijs
Ook het onderwijs profiteert van eDelivery, met name in het kader van grensoverschrijdende academische samenwerking en studentenmobiliteit. Het maakt een veilige uitwisseling mogelijk van academische dossiers, diploma’s en andere onderwijsdocumenten, waardoor administratieve processen voor instellingen en studenten worden vereenvoudigd.
Bedrijfsleven en cross-border Handel
Voor bedrijven biedt eDelivery een veilige en gestandaardiseerde manier om facturen, contracten en andere commerciële documenten uit te wisselen met partners en klanten in de hele EU. Dit verlaagt het risico op fraude en zorgt ervoor dat zakelijke transacties efficiënt en veilig worden uitgevoerd.
e-Delivery in de praktijk
Onderstaande casestudies illustreren de succesvolle implementatie en voordelen van eDelivery voor het oplossen van verschillende life-events met een maatschappelijke uitstraling.
eProcurement in Italië
In Italië is de eDelivery functionaliteit eNotification geïntegreerd in het nationale eProcurement-platform, onder de noemer eNEIDE. Dit stelt overheidsinstanties in staat om veilig documenten met betrekking tot overheidsopdrachten uit te wisselen met leveranciers en andere belanghebbenden in de hele EU.
De implementatie van eNotification heeft de tijd en kosten die gepaard gaan met inkoopprocessen aanzienlijk verminderd, wat de transparantie en concurrentie in de openbare aanbestedingen verbetert.
Het project heeft als algemene doelstelling de nationale architectuur voor e-aanbestedingen te ontwikkelen door middel van een tweeledige actie:
- de ontwikkeling van het contractenregister Nationale Databank van Overheidsopdrachten (BDNCP);
- de goedkeuring van het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA) op basis van het op zichzelf staande Exchange Data Model (EDM) versie 2 voor de regionale aankoopplatforms van ARIA (regio Lombardije), regio Toscane, Intercent-ER (regio Emilia-Romagna), met inbegrip van de invoering van eNotification door de integratie van het BDNCP met het Tenders Electronic Daily (TED)-platform.
Het project heeft tot doel een IT-architectuur te bouwen die modulair is ontworpen en voldoet aan de EU-regelgeving en beste praktijken om brede grensoverschrijdende interoperabiliteit te waarborgen. Wat de evolutie van BDNCP betreft, zal de integratie met het Europese TED-platform de nationale infrastructuur in staat stellen om het ePublication-proces automatisch te voltooien aan het einde van de fase van de biedingsautorisatie.
Cross-border Gezondheidszorg in Estland
Estland heeft eDelivery geïmplementeerd om in het kader van eHealth de veilige uitwisseling van patiëntgegevens met zorgverleners in andere EU-landen te vergemakkelijken. Concreet gaat het hier over het uitwisselen van gegevens die zijn opgepakt binnen twee trajecten, ePrescription en eConfirmation.
Dit heeft Estse burgers in staat gesteld om medische behandeling in het buitenland te ontvangen, waarbij hun medische dossiers gemakkelijk toegankelijk zijn voor buitenlandse artsen. Het systeem zorgt ervoor dat patiëntgegevens veilig worden verzonden en vertrouwelijk blijven, wat de kwaliteit en continuïteit van zorg verbetert.
Nederland in 2015 heeft meegedaan aan het traject eConfirmation, waarbij betrokkenheid was van VECOZO, Zilveren Kruis Achmea, stichting RINIS, CZ zorgverzekeraar, Zorginstituut Nederland (ZiNL) en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Uitwisseling van Academische Documenten in Spanje
In Spanje hebben universiteiten eDelivery aangenomen om de uitwisseling van academische dossiers en diploma’s met instellingen in andere EU-landen te stroomlijnen. Concreet gaat het hier om de lancering van een interoperabiliteitsknooppunt van het Spaanse Universitaire Systeem (NISUE).
NISUE is ontwikkeld voor de elektronische uitwisseling van academische gegevens tussen Spaanse universiteiten en tussen nationale en Europese organisaties die academische gegevens gebruiken om betere elektronische diensten te leveren.
De implementatie van een eDelivery oplossing heeft de administratieve processen die gepaard gaan met studentenmobiliteitsprogramma’s vereenvoudigd, waardoor het voor studenten gemakkelijker is om in het buitenland te studeren en hun academische prestaties over de grenzen heen erkend te krijgen.
Voor meer nieuws en succesverhalen kun je hier terecht bij de Engelstalige website van de Europese Commissie.
Toekomstige uitdagingen
Hoewel eDelivery aanzienlijke voordelen biedt, gaat de implementatie ervan niet zonder uitdagingen gepaard. Deze omvatten technische complexiteiten, nalevingskwesties en de noodzaak van een breed gebruik over verschillende sectoren en lidstaten.
Technische Uitdagingen Het opzetten en onderhouden van de infrastructuur voor eDelivery, inclusief Toegangspunten en Service Metadata Publishers, kan technisch complex zijn. Organisaties moeten investeren in de benodigde technologie en expertise om ervoor te zorgen dat hun systemen veilig en interoperabel zijn.
Naleving van Regelgeving Het waarborgen van naleving van EU-regelgeving, zoals de eIDAS-verordening, vereist voortdurende inspanningen en waakzaamheid. Organisaties moeten op de hoogte blijven van veranderingen in het regelgevingslandschap en hun systemen en processen dienovereenkomstig aanpassen.
Adoptie en Integratie Een breed gebruik van eDelivery is cruciaal voor het realiseren van zijn volledige potentieel. Dit vereist niet alleen technische gereedheid, maar ook culturele en organisatorische veranderingen. Belanghebbenden uit verschillende sectoren moeten de voordelen van eDelivery erkennen en bereid zijn te investeren in de implementatie ervan.
Toekomstige ontwikkelingen
De toekomst van eDelivery ziet er veelbelovend uit, met verschillende trends en ontwikkelingen die naar verwachting de evolutie ervan zullen vormgeven.
Verbeterde Interoperabiliteit
Voortdurende inspanningen om de interoperabiliteit tussen verschillende digitale diensten en platforms te verbeteren, zullen de efficiëntie en effectiviteit van eDelivery verder verbeteren. Dit omvat het ontwikkelen van nieuwe standaarden en protocollen die naadloze communicatie mogelijk maken tussen uiteenlopende systemen.
Ruimere Adoptie
Naarmate het bewustzijn van de voordelen van eDelivery groeit, zullen naar verwachting meer organisaties in verschillende sectoren en lidstaten deze bouwsteen adopteren. Dit zal een robuuster en uitgebreider netwerk creëren voor een veilige en betrouwbare elektronische gegevensuitwisseling.
Technologische Vooruitgang
Vooruitgang in technologie, zoals blockchain en kunstmatige intelligentie, kan de beveiliging en functionaliteit van eDelivery verder verbeteren. Zo kan blockchain bijvoorbeeld extra lagen van beveiliging en transparantie bieden, terwijl AI kan helpen bij het automatiseren en optimaliseren van gegevensuitwisselingsprocessen.
Beleidsondersteuning
Voortdurende steun van EU-instellingen in de vorm van financiering, richtlijnen en regelgevende kaders zal cruciaal zijn voor de voortdurende ontwikkeling en adoptie van eDelivery. Dit omvat initiatieven onder het Connecting Europe Facility (CEF) programma, dat financiële en technische ondersteuning biedt voor de implementatie van Digitale Bouwstenen.
Conclusie
De bouwsteen eDelivery is een hoeksteen van de digitale strategie van de EU, waardoor een veilige en betrouwbare elektronische gegevensuitwisseling over grenzen heen mogelijk wordt. Door belangrijke uitdagingen met betrekking tot interoperabiliteit, beveiliging en efficiëntie aan te pakken, ondersteunt eDelivery de bredere doelstellingen van economische integratie en digitale samenhang van de EU. Hoewel er uitdagingen zijn bij de implementatie ervan, zijn de voordelen van eDelivery aanzienlijk en bieden ze aanzienlijke verbeteringen in de efficiëntie en effectiviteit van digitale diensten. Naarmate de technologie blijft evolueren en de adoptie toeneemt, zal eDelivery een steeds belangrijkere rol spelen in de digitale transformatie van Europa.